Cần phải đánh giá kỹ việc gây ngập cho các địa phương hai bên sông khi tiến hành dự án khi xây dựng đập thủy điện trên sông Hồng. Đáng quan tâm nhất là việc dự án có thể làm mất vựa lúa ở đồng bằng sông Hồng.
Mới xin chủ trương đầu tư
Vụ trưởng Vụ Thẩm định giám sát đầu tư (Bộ KH-ĐT), ông Nguyễn Xuân Tự - xác nhận Công ty TNHH Xuân Thiện đã đề xuất và Bộ KH-ĐT đã trình Thủ tướng xin chủ trương đầu tư. Theo ông Tự, xin chủ trương đầu tư là bước ban đầu, chưa phải là báo cáo tiền khả thi, báo cáo khả thi. Thực tế chủ đầu tư có đề xuất nhiều phương án, như làm 3, 5 và 7 bậc với các đập và âu tàu. Tuy nhiên, chủ đầu tư chưa giải trình được tại sao là 3 đập, tại sao là 7 bậc. Vì vậy, trong báo cáo, Bộ KH-ĐT cũng đã nêu rõ sẽ cần phải tiếp tục làm rõ nhiều vấn đề.
Ông Nguyễn Xuân Tự cho biết ý kiến đánh giá các bộ ngành gửi về đều không quá lo ngại, bởi đây là các đập thủy điện ở mực nước thấp, là những âu tàu chứ không phải đập cao như Hòa Bình, Sơn La.
Các đập sẽ nâng nước lên cao theo từng bậc nên đã có nhiều ý kiến ủng hộ. Tất nhiên, ông Tự công nhận để làm các đập thủy điện trên sông Hồng sẽ không đơn giản và sẽ phải đánh giá rất kỹ việc gây ngập cho các địa phương hai bên sông khi tiến hành dự án.
Chủ đầu tư: các bộ ngành đã đồng ý
Phó giám đốc Công ty TNHH Xuân Thiện, ông Nguyễn Huy Hoàng - khẳng định dự án đã được Thủ tướng cho phép thẩm định, các bộ ngành liên quan đã đồng ý, hiện chỉ chờ Thủ tướng ký quyết định phê duyệt. Ông Hoàng nói: “Các bộ ngành đã đồng ý gồm các bộ Công thương, GTVT, NN&PTNT, Quốc phòng, KH-ĐT, EVN, còn các địa phương Yên Bái, Lào Cai, Phú Thọ đều ủng hộ cao”.
Theo ông Hoàng, nếu Thủ tướng phê duyệt ngay thì cuối năm 2016 dự án có thể bắt đầu triển khai được. “Quy hoạch này có từ năm 2000, ban đầu Nhà nước phê duyệt vốn ngân sách, nhưng sau đó do khó khăn nên không đưa vào mà khuyến khích xã hội hóa. Hiện mọi điều kiện của chúng tôi đã sẵn sàng, vốn cũng là của doanh nghiệp hoàn toàn, không hề dùng vốn ngân sách”
Ông Hoàng cho hay dự án dự kiến triển khai làm 2 giai đoạn: giai đoạn 1 từ 2016-2019, giai đoạn 2 từ 2019-2022.
Theo vị lãnh đạo doanh nghiệp, dự án đặt kỳ vọng rất lớn nhằm biến dòng sông vốn là sông “chết” hồi sinh, khôi phục cảnh quan đẹp, vừa giúp thông thương đường thủy, giảm tai nạn và giảm tải cho giao thông đường bộ, vừa giúp thủy lợi vừa cung cấp điện...
Liên quan tới công tác giải phóng mặt bằng, ông Hoàng khẳng định do đặc thù địa hình dốc nên chủ đầu tư chỉ nạo vét ghềnh đá hoặc bãi bồi giữa sông, ngoài ra hồ chứa cũng được tận dụng các vách núi để thi công nên không ảnh hưởng nhiều tới môi trường hay xâm phạm đất canh tác của người dân.
“Không mất đất lúa của dân mà còn cung cấp nguồn nước dự trữ phục vụ tưới tiêu, môi trường thì cũng không ảnh hưởng gì nhiều” - ông Hoàng nói.
Liên quan tới ý kiến của Bộ Tài chính cho rằng đối với dự án có tổng mức đầu tư lớn như trên, nếu Công ty TNHH Xuân Thiện muốn vay được 70% vốn thương mại thì buộc phải có vốn điều lệ lên tới 7.300 tỉ đồng, trong khi hiện nay vốn điều lệ của công ty chỉ 1.200 tỉ, ông Hoàng nói công ty có nhiều giải pháp để xử lý: “Chúng tôi có rất nhiều lựa chọn, như tăng vốn điều lệ lên, hợp tác đầu tư với đối tác khác, hoặc lựa chọn hình thức tín dụng nhà thầu (cho các nhà thầu tham gia góp vốn bằng máy móc, thiết bị)...”.
Ngoài ra ông Hoàng cho rằng do dự án chia làm nhiều giai đoạn nên chủ đầu tư cũng có thể xoay vòng, lấy nguồn thu giai đoạn đầu tái đầu tư cho giai đoạn tiếp theo...
